De tanden van James McConnell ⚽

Ajax presenteerde vorige week een nieuwe speler: James McConnell. Trainer John Heitinga vertelde erbij dat de Engelsman tijdens een training wel eens een tand was verloren, maar gewoon doorspeelde en die pas na afloop ging zoeken. Een verhaal dat symbool moest staan voor zijn mentaliteit.

Spelers die zichzelf opofferen, spreken in het voetbal tot de verbeelding. Denk aan Jaap Stam die zijn wenkbrauw liet hechten of Jan van Halst die doorspeelde met een tulband. Zulke beelden blijven hangen. Het liefst met een beetje bloed erbij voor het gladiator-gevoel. Maar verklaren zulke momenten echt waarom een team goed draait?

Dat de beste spelers pijn lijden om er bovenuit te steken, staat vast. Ze onderscheiden zich echter vaak niet door stoerheid, maar door het spel er moeiteloos uit te laten zien. Dat is het resultaat van talloze trainingsuren en in de juiste mentale staat komen. In het voetbal heet dit vorm, psychologen noemen het flow.

De Hongaarse psycholoog Mihály Csíkszentmihályi bedacht deze term. Flow kent volgens hem veel fascinerende eigenschappen, maar de kern is simpel: je speelt op je best, zonder erbij na te denken. Iedereen kent het in het klein, van een rondje hardlopen of die ene taak op het werk die perfect lukt.

Een team in flow aanschouwen is bijna kunst. Combinaties ontstaan vanzelf, spelers vinden elkaar blindelings, het spel oogt vloeiend. Afgelopen weekend stonden Ajax en PSV daar ver vanaf: slordige passing, verkeerde posities, puntverlies. Voor een trainer moet het machteloos voelen, want hoe dwing je flow af?

De beste trainers sturen dat proces meestal subtiel bij: een verkeerde bal niet afbranden, maar positief bijsturen. Vertrouwen geven als het juist tegenzit. Visualiseren hoe het wél moet. Het zijn niet de stoere verhalen voor de camera, maar maken wel het verschil.

Juist daar lijkt Heitinga te worstelen. Als speler werd hij groot door de mouwen op te stropen en alles te geven. Als trainer van Ajax gelden andere wetten. Hoe vaak hij er ook op hamert, zolang zijn team geen flow vindt, blijven de prestaties uit. De tanden van James McConnell gaan daar geen verandering in brengen, al is het wel een ideale titel voor een sportfilm op de zaterdagavond.

Gepubliceerd op FCUpdate.nl op 2 september 2025